نام و نام خانوادگی:سیده فاطمه کمالی تقوی
استاد گرانقدر:جناب دکتر بختیاری
درس نظارت و راهنمایی آموزشی
دانشگاه آزاد واحد قم
مقدمه: کتاب 70شاخص آموزشی در 20کشور جهان حاوی سه فصل میباشد . درفصل اول شاخص ها مورد برسی قرار میگیرند . از جمله این شاخص ها میتوان به سرانه ی تحقیق و توسعه –تعداد محققین – تعداد مقالات علمی و مهندسی –نرخ با سوادی – سهم آموزش از تولید ناخالص داخلی – میزان ظرفیت کلاس درس -نسبت دانش آموز به معلم -حقوق پایه معلمان –سهم دانش آموزان دوره ی فنی و حرفه ای از کل دانش آموزان کل کشور – درصد تعداد دانشگاه های برتر کشور-ارتباط صنعت و دانشگاه – تعداد مهاجرین –طول دوره تربیت معلم- میزان عملکرد دانش آموزان در آزمون های PISA-PIRLS –TIMSS و...غیره اشاره کرد. درفصل دوم نگاهی به وزارت آموزش وپرورش 20کشور جهان شامل : آفریقا ی جنوبی –آلمان –استرالیا-امارات متحده ی عربی-انگلستان-برزیل –ترکیه- چک – چین – روسیه-ژاپن- سنگاپور سوئد-فرانسه- کانادا –کره جنوبی-لبنان-مالزی-هلندوهند می باشد و به مواردی چون چشم انداز-ماموریت-اهداف-اولویتها-ارزشهای آموزشی و مواردی از این دست پرداخته شده است. فصل سوم به معرفی منابع اصلی کتاب که شامل معرفی مراکز و کتابهای مرجع استفاده شده می باشد پرداخته است.
در این نوشتار از بین 70 شاخص نامبرده شده در فصل اول کتاب به 10 شاخص پرداخته و به بالاترین و پایینترین آمار کشورها و نیز آماری که از ایران داده شده است اشاره مینماییم.
نرخ باسوادی : نرخ باسوادی افراد بزرگسال(بالای 15 سال)عبارتست ازدرصد افراد بزرگسالی که سواد تنها خواندن و نوشتن جملات ساده دارند.بالاترین نرخ متعلق به کشور روسیه با 100درصد و پایینترین نرخ متعلق به هند با 72درصد می باشد و در ایران این نرخ 84.66درصد در سال1385می باشد.
طول دوره آموزش اجباری:این شاخص نشان می دهد طول دوره اموزش در هر کشور چه اندازه می باشد.بیشتر بودن این دوره نشان می دهد افراد به مدت بیشتری آموزش میبینند و لذا در بلند مدت سطح عمومی سواد افراد جامعه بالاتر خواهد بود.بیشترین دوره مربوط به کشور آلمان با 13سال و کمترین دوره مربوط به کشور سنگاپور و مالزی با6سال می باشد و در ایران طول این دوره 8سال در نظر گرفته شده است.
میانگین ظرفیت کلاس در مقطع ابتدایی:این شاخص نشان می دهد که به طور میانگین تعداد دانش آموزان در کلاس درس چه تعداد می باشد.معمولا تعداد کمتر دانش آموز در کلاس به معلم این اجازه را می دهد که زمان بیشتری را برای آموزش هر دانش آموز صرف کند.بیشترین ظرفیت با 46نف برای آفریقای جنوبی و کمترین ظرفیت با 12 نفر برای سوئد گزارش شده است.در ایران میانگین ظرفیت کلاس در مقطع ابتدایی در مناطق شهری 26ودر مناطق روستایی 17.3میباشد.
نسبت دانش آموز به معلم:این شاخص نشان می دهد که به ازای هر معتم چند دانش آموز وجود دارد.بیشتر بودن این عدد نشان دهنده این است که احتمالا به طور میانگین ظرفیت کلاس بالاتر خواهد بود.بالاترین تعداد از آن کشور هند با42نفر و پایینترین تعداد از آن کشور سوئد با 9 نفر است.در ایران در سال 1388این نسبت در مقطع ابتدایی24.75 ودرمقطع راهنمایی21.33نفر گزارش شده است.
ارتباط صنعت و دانشگاه: این شاخص در مقیاس 1تا 7 نشان میدهد که تا چه اندازه نیاز های صنعت به صورت پروژه های تحقیقاتی در دانشگاه ها پیگیری میشود وعدد بیشتر به معنای بیشتر بودن این رابطه است .بالا ترین عدد مربوط به کشور انگلیستان با 5.75وپایین ترین عدد مربوط به کشور لبنان با3.25 میباشد. طبق آمار سازمان جهانی مالکیت معنوی شاخص صنعت و دانشگاه در ایران برابر 3.37می باشد که بیانگر ارتباط ضعیف بین صنعت ودانشگاه است.
درصد تعداد دانشگاه های برتر : در این شاخص درصد تعداد دانشگاههای هر کشور در1000دانشگاه برتر جهان ارائه شده است.به دلیل وجهه بین المللی هر دانشگاه و ارتباط پژوهشهای علمی آن با دانشگاههای دیگر کشورها رقابت دانشگاهها برای کسب رتبه بیشتر و جذب دانشجویان از اهمیت فراوانی برخوردار است.بیشترین درصد به کشور چین با 8.5درصد و پایین ترین درصدبه لبنان با 0.1درصد تعلق دارد رتبه ی ایران 1درصداز 1000دانشگاه برتر جهان میباشد .
میانگین ریاضیات و علوم دانش آموزان پایه چهارم در آزمون TIMSS 2011:میانگین بین المللی این آزمون500 میباشد. بیشترین امتیاز در درس علوم مربوط به کره جنوبی با 587 امتیاز و کمترین امتیاز مربوط به یمن با 209امتیازاست.
امتیاز ایران در این آزمون 453 میباشد.
در درس ریاضی بالاتر ین نمره از آن کشور سنگاپور با 606 امتیاز و پایینترین نمره متعلق به کشور یمن با 248 امتیاز بوده است.نمره ایران در این آزمون431است.
میانگین ریاضیات و علوم دانش آموزان پایه هشتم در آزمون TIMSS 2011:میانگین بین المللی این آزمون 500 میباشد.بالاترین نمره علوم مربوط به سنگاپور با590 امتیاز پایینترین نمره مربوط به غنا با 306 امتیاز و نمره ایران 474 امتیاز می باشد.
بالترین نمره ریاضیات مربوط به کره جنوبی با امتیاز613 و پایینترین امتیاز مربوط به غنا با 331امتیازو امتیاز ایران در این آزمون415 میباشد.
جایگاه کشورها در المپیاد بین المللی ریاضی در سال های 2009و2010و2011و2012:در سال 2009 رتبه اول مربوط به چین و رتبه اخر مربوط به مالزی و رتبه ایران 15 از 75 بوده است.
در سال 2010 رتبه اول مربوط به چین و رتبه آخر مربوط به نروژ و رتبه ایران 15 بوده است.
در سال 2011 رتبه اول چین و رتبه آخر لوکزامبورگ و رتبه ایران10 بوده است.
در سال 2012 رتبه اول کره جنوبی و رتبه آخر ماکائو و رتبه ایران 8 بوده است.
میانگین خواندن دانش آموزان پایه دهم در آزمون :pisa 2009آزمون pisa در زمینه ریاضیات و علوم و خواندن انجام میگیرد و هر 3سال یکبار برگزار میشود.در سال 2009 تاکید این آزمون بیشتر بر خواندن بوده و نتایج آن چنین گزارش شده است:
با توجه به میانگین این آزمون که نمره 493 بوده است بالاترین نمره را چین با556 و پایینترین نمره را قرقیزستان با 314 بدست آورده اند .نمره ایران در این آزمون گزارش نشده است.
نتیجه گیری:این کتاب گامی است برای در اختیار قرار دادن اطلاعاتی برای جهانی فکر کردن و ایجاد مهارت ادراکی در مدیران و تصمیم سازان و کورسوئی برای ایجاد یک تصور کلی و نگاه از بالا به پایین به مسائل آموزش و پرورش.
همچنین این کتاب امکان مقایسه را برای ما فراهم میسازد و مقایسه امکان میدهد تا طبقه بندی ها و نوع شناسایی هایی را ایجاد کرد و در شرایط مشخص ازمایشهای غیر مستقیم انجام داد.
منبع:نقی زاده محرم و اصفهانی مهرداد(1392) 70 شاخص آموزشی در 20 کشور جهان (تهران:مرآت)فصل اول ص74-4.