موضوع:نظریه سلسله مراتب نیازهای 7 گانه مزلو
دانشجو:سید فاطمه کمالی تقوی استاد:دکتر ابوالفضل بختیاری رشته و مقطع تحصیلی:کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی
مقدمه:نظریه سلسله مراتب نیازها اولین بار توسط ابراهام مزلو اریه شده است.به اعتقاد مزلو نیازهای انسان از یک سلسله مراتب برخورداراند.برخی این سلسله مراتب را پنج رتبه ای می دانند شامل نیاز های زیستی که در اوج سلسله مراتب قرار دارند وپس از آن به ترتیب ایمنی وتامین،تعلق و محبت،احترام و شخصیت و خود شکوفایی و برخی دیگر آن را هفت رتبه ای میدانند که شناخت حیات و محیط و در آخر زیبایی شناسی قبل از خود شکوفایی قرار دارند.به نظر مزلو زمانی که نیاز های یک سطح ارضا شدند نوبت به نیازسطح بعدی خواهد رسید.نوشتار حاضر به سلسله مراتب هفت گانه نیازهای مزلو می پردازد.
چهار چوب قابل توجهی که به شرح نیاز های معین کمک میکند توسط ابرهام مزلو ارایه شده است . به اعتقاد مزلور نیاز های آدمی در یک سلسه مرا تب قرار می گیرند .نیاز های زیستی بیشترین شدت را دارند ونیاز های اساسی آدمی حفظ حیات خود اند یعنی خوراک پوشاک ومسکن.بنابراین در بالاترین و در اوج سلسه مراتب قرار دارند.زمانی که نیازهای اساسی برای فعالیتهای بدن به حد کافی ارضا نشده اند عمده فعالیتهای شخص احتمالا در این سطح بوده و بقیه نیازها انگیزش کمی ایجاد خواهند کرد.هنگامی که ارضای نیازهای اساسی آاز می شود تغییری که در انگیزش فرد رخ خواهد داد بدینگونه است که بجای نیازهای زیستی سطح دیگر نیاز اهمیت یافته و محرک رفتار فرد خواهد شد.هنگامی که نیازهای این سطح قدری ارضا شدند بقیه نیازها نیز به ترتیب تا پایان سلسله مراتب نیازها اوج گرفته و پس از ارضا فروکش کرده و نوبت به دیگری می سپارند.وقتی که نیازهای زیستی برآورده شدند،نیازهای ایمنی و تامین اوج می گیرند.این نیازها عبارتند از:نیاز رهایی از وحشت،تامین جانی و عدم محرومیت از نیازهای اساسی.به عبارت دیگر نیاز به حفاظت از خود در حال و آینده اساس نیازهای ایمنی را تشکیل می دهندآیا افراد می توانند دارایی و شغل خود را حفظ کنند به طوریکه بتوانند خوراک،پوشاک و مسکن فردا و فزداهای خود را تامین سازند؟اگر ایمنی و تامین فرد در خطر باشد بقیه چیزها غیر مهم جلوه می کند.پس از ارضای نیازهای زیستی و ایمنی تامین نیازهای اجتماعی یا احساس تعلق و محبت در ساختار نیازها به صورت غالب پدیدار می شود .هنگامی که نیازهای اجتماعی اوج میگیرد آدمی برای روابط معنی دار با دیگران سخت خواهد کوشید.از آن پس نیاز به احترام احساس می شود،این احترام قبل از هر چیز نسبت به خود است و سپس قدر و منزلتی است که توسط دیگران برای فرد حاصل می شود.احترام همیشه از طریق رفتار سنجیده یا سازگار به دست نمی آید بلکه گاهی از اوقات به وسیله اعمال خرابکارانه و غیر مسوٍولانه حاصل می گردد.در واقع بعضی از مشکلات اجتماعی امروز ما ممکن است ریشه در عجز حاصل از عدم ارضای نیاز احترام داشته باشد.پس از آن که نیارز به احترام به اندازه کافی ارضا شد نیاز خود شکوفایی نیرومند تر می گردد نیاز شکوفایی میل به شدن است . آنچه فرد میتواند بشود.افراد این نیاز رابه طرق گوناگون ارضا می کنند فردی ممکن است این نیاز را به گونه ی میل به مادر نمونه بودن بیان کند یکی دیگر با ورزشکار معروف شدن.سربازی نیز ممکن است در میدان رزم جان خود را در معرضپوشش گلوله های مسلسل قرار دهد تا به هدف خودش دست یابد .وی این عمل را برای احساس تعلق یا احترام انجام نمیدهد بلکه برای آنچه مهم میداند انجام می دهد.در این حالت میتوان سرباز را خود شکفته دانست یعنی نهایت استعداد خود را درآنچه در آن زمان برایش مهم بوده به فعلیت درآورده است نیاز خود شکوفایی میتواند در طول دوران زندگی تغییر کند مثلا ورزشکاری که به مرحله ی خود شکوفایی رسیده است نیز ممکن است برای به حداکثر رساندن خود سرانجام به جستجوی زمینه های دیگری برخیزد.نیاز به دانستن وشناخت عبارت از میل به ارضای کنجکاوی بنیادین یعنی معرفت و شناخت زندگی،حیات ومحیط خود است . نیاز به زیبایی شناسی و نظم عبارت از میل بنیادین به نظم،تعادل وظرایف زندگی است . باید توجه داشت که قصد مزلو از سلسله مراتب نیاز ها این نبوده است که چهار چوبی جامع و مانع ارایه دهد بلکه او میخواست چهار چوب مفیدی برای پیش بینی رفتار های احتمالی فرد ارایه دهد .
نتیجه گیری:نظریه سلسله مراتب نیاز ها مدعی است که نیازهای انسان در مراحل مختلف حیات متفاوت است و مزلو برای آن سلسله مراتب قایل شده است. اوبراین باور است که به محض ارضا شدن یک سطح از نیاز سطح دیگری از نیاز اهمیت یافته و محرک رفتار فرد خواهد شد به همین ترتیب تا پایان سلسله مراتب نیاز ها وپس از ارضا فروکش کرده به دیگران میرسد.سطوح سلسله مراتب نیاز های مزلو به ترتیب شامل زیستی،ایمنی وتامین اجتماعی وتعلق ومحبت،احترام وشخصیت،،شناخت حیات ومحیط ، زیبایی شناسی و در آخر خودشکوفایی میباشد.
منبع:علی رضاییان(1389)مبانی مدیریت رفتار سازمانی(تهران:سمت)فصل ششم ص112_107.